مجله خبری فرهنگ و کتاب ( بوکی )

روزنگار فرهنگ و کتاب

سه‌تار در میان سازهای ارکسترال؛ شبی برای بازخوانی میراث و نوآوری

تجربه تماشای یک شب موسیقایی با سه‌تار و ارکستر

پروژه «شب سه‌تار و ارکستر» به سرپرستی و تک‌نوازی پریسا کرمی، فرصت کمیابی است برای دیدن سه‌تار در مقامِ یک رهبرِ ملودیک در کنار بافتِ گستردهٔ ارکستر ایرانی؛ اجرایی که جمعه هجدهم مهر در مجموعه «دو.با.ر» روی صحنه خواهد رفت و هم‌زمان به بازخوانی آثار کلاسیک و ارائه‌ شکل‌هایی تازه از آنها می‌پردازد.

ساختار برنامه و چیدمانِ اجرایی

در این کنسرت قطعاتی انتخاب شده‌اند که سابقهٔ تاریخی در پیوند سه‌تار با ارکستر ایرانی دارند و از سوی دیگر امکانِ بازآفرینی و بازتنظیم برای شنوندگان امروز را فراهم می‌آورند. از جمله آثار شاخصی که بازنواخته می‌شوند می‌توان به «سه‌تار و ارکستر در ماهور» (همکاری احمد عبادی و فرامرز پایور)، «ونوشه» از حمید متبسم در دستگاه دشتی و «به‌زندان» اثر ابوالحسن صبا اشاره کرد که با تنظیمِ مهرداد دلنوازی برای ترکیب سه‌تار و ارکستر آماده شده‌اند.

تجربه تماشای یک شب موسیقایی با سه‌تار و ارکستر
تجربه تماشای یک شب موسیقایی با سه‌تار و ارکستر

رنگ‌آمیزی صوتی و ارکستراسیون ویژه

چیدمانِ سازها ترکیبی از ارکستر سازهای کششی و زخمه‌ای ایرانی است تا ظرفیت‌های صوتیِ سه‌تار در برابر بافتِ ارکسترال به‌درستی بروز کند: سه‌تار در مقامِ سلو (solist) و گروه‌هایی شامل تار، سنتور، کمانچه، نی، عود و سازهای کوبه‌ای که با حضور نوازندگانی چون هیلا فیض‌پور، نفیسه غلامپور، امیراحمدپور، ثنا محمودی و دیگران، بافتی گرم و در عین حال دقیق فراهم می‌آورند. این آرایش به آهنگسازان و تنظیم‌کنندگان اجازه می‌دهد تا هم ظرافت‌های تکنیکی سه‌تار را برجسته کنند و هم گسترهٔ رنگ‌های ارکسترال را به خدمتِ فرم‌های گوش‌پذیر درآورند.

اهمیت موسیقایی و فرهنگی پروژه

این اجرا بیش از آنکه صرفاً یک کنسرت باشد، نمونه‌ای از تلاش برای تلفیق سنت و نوآوری در موسیقی دستگاهی ایران است: بازخوانی آثار کلاسیک در قالبی که به نسل امروز نزدیک‌تر باشد و در عین حال به اصالتِ ملودی‌ها وفادار بماند. چنین پروژه‌هایی نقش مهمی در حفظ میراثِ موسیقایی و هم‌زمان ارتقای زبان تنظیم و ارکستراسیون دستگاهی ایفا می‌کنند.

برای شنوندگان؛ چه انتظاری داشته باشیم و چگونه بهتر تجربه کنیم

اگر خواهان تجربه‌ای عمیق‌تر هستید، توصیه می‌شود پیش از حضور در کنسرت، مختصری درباره دستگاه‌های ماهور و دشتی و نیز تاریخچهٔ سه‌تار و نقش آن در موسیقی ایران مطالعه کنید؛ این پیش‌زمینه کمک می‌کند تا تغییرات ارکسترال و نقشِ سه‌تار در بافتِ قطعات برایتان ملموس‌تر شود. همچنین نشستن در نقاطی از سالن که امکان شنیدن تفکیک سازها را فراهم می‌آورد (نزدیک به مرکز یا جلوِ سالن) تجربهٔ شنیداری را بهبود می‌بخشد.

«شب سه‌تار و ارکستر» تولیدی است که هم گوشه‌ای از میراثِ شنیداری ایرانی را بازخوانی می‌کند و هم پرسشی نو دربارهٔ امکان‌های تازهٔ ارکستراسیونِ ملی پیش می‌نهد؛ اجرایی مناسب برای علاقه‌مندانِ موسیقی دستگاهی که دنبال دیدنِ سه‌تار در قامتِ یک صدایِ سولویِ ارکسترال‌اند.

مجله خبری فرهنگ و کتاب (بوکی)

Leave a Reply

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *