کتاب جدید «زندگینامه مفاخر و مشاهیر استان گیلان» به همتِ محمدابراهیم گوهریان و هوشنگ عباسی منتشر شده و بیش از یک مجموعهٔ زندگینامه، تلاشی هدفمند برای حفظ و عرضهٔ میراث انسانی این دیار محسوب می‌شود. این اثر در ده فصل تخصصی، کوشیده است نقش‌آفرینان عرصه‌های علمی، فرهنگی، هنری، اقتصادی و اجتماعی گیلان را از چشم‌اندازی مستند و خواندنی معرفی کند تا خلأ اطلاعاتی درباره چهره‌هایی که در محافل محلی کمتر شناخته شده‌اند تا حدی پر شود.
گفتمان کتاب و ساختار پژوهشی آن
نویسندگان با رویکردی پژوهش‌محور، هر فصل را به حوزه‌ای اختصاص داده‌اند و تلاش شده تا شرح‌حال‌ها نه صرفاً فهرست‌وار، بلکه با استناد به منابع معتبر، اسناد محلی و گفت‌وگوهای میدانی تدوین شود. هدف اصلی، ارائهٔ تصویری دقیق از دستاوردها و نیز استخراج ویژگی‌های قابل‌الاقتداء برای نسل‌های جوان است؛ یعنی کتاب هم مستند است و هم الهام‌بخش.
نقاط قوت و وجوه نوآورانه
این مجموعه در چند جنبه برجسته است: اول «جامعیت موضوعی» که از پزشکی تا نیکوکاری را پوشش می‌دهد؛ دوم «تأکید بر چهره‌های کمتر شناخته‌شده» که فراتر از اسامی مشهور به کنکاش پرداخته؛ و سوم «ترکیب منابع بومی و اسناد پژوهشی» که اعتبار کاری را افزایش می‌دهد. افزون بر این، زبان نسبتا روان و آوردن نمونه‌ها و روایت‌های محلی، دسترسی کتاب را برای مخاطب غیرمتخصص آسان کرده است.
چالش‌های پژوهش و ملاحظات انتقادی
گردآوری زندگینامه‌ها در چنین مقیاسی با دشواری‌هایی همراه بوده: پراکندگی اطلاعات، کمبود منابع مکتوب، و در مواردی نیاز به مصاحبه‌های خارجی با خانواده‌ها یا همکاران مقیم خارج از کشور. از منظر محتوایی، برای نسخه‌های بعدی می‌توان انتظار جزئیات تحلیلی‌تر دربارهٔ اثرگذاری اجتماعیِ هر شخصیت و پیوند آن با تحولاتِ منطقه‌ای را داشت تا کتاب علاوه بر معرفی، ابزاری برای پژوهش‌های عمیق‌تر شود.
مخاطب و کاربردهای اثر
کتاب مناسب چند دسته خواننده است:
- علاقه‌مندان محلی و جوانانی که به دنبال الگوسازی از تجربه‌های موفق می‌گردند؛
- پژوهشگران تاریخ محلی، اساتید و دانشجویان که می‌توانند از اطلاعات پایه‌ایِ کتاب برای مطالعات تکمیلی بهره ببرند.
چشم‌اندازهای توسعه و پیشنهادات کاربردی
برای تبدیل این پروژه به یک مرجع پویا پیشنهاد می‌شود نسخه‌های آتی شامل: ۱) منابع مستندِ دیجیتال پیوست (تصاویر، مصاحبه‌های صوتی/ویدئویی) و ۲) فهرست دسته‌بندی‌شدهٔ آثار و راهنمای پژوهش برای هر چهره باشد. همچنین ایجاد یک پایگاه دادهٔ آنلاینِ قابل‌جستجو می‌تواند دسترسی محققان و عموم را تسهیل کند و روند به‌روزرسانی را ممکن سازد.
پیام نهایی و اهمیتِ فرهنگی
انتشار «زندگینامه مفاخر گیلان» فعلِ فرهنگیِ مهمی است: ثبتِ داستانِ انسان‌هایی که با کار و خلاقیت، هویتِ یک سرزمین را ساختند. این کتاب یادآوری می‌کند که حفظ میراث بومی تنها به معماری یا آداب و رسوم محدود نیست؛ شناخت و پاسداشت انسان‌های مؤثر نیز رکنِ اساسیِ هویت‌سازی است. ادامۀ این مسیر با پشتیبانی نهادهای فرهنگی و مشارکت جامعهٔ محلی می‌تواند به گسترشِ معرفت تاریخی و الهام‌بخشی برای نسل‌های آینده بینجامد.
من فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی هستم و از همان دوران دانشجویی به نقد ادبی و دنیای کتاب علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با نوشتن یادداشت‌ها و نقد کتاب در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و ویراستار با چندین نشریه فرهنگی و ادبی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس ادبیات و هنر در یک مجله معتبر فرهنگ و ادب فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که پلی باشم بین نویسندگان و خوانندگان و آثار ارزشمند را به جامعه معرفی کنم.
Leave a Reply