معرفی یکی از ارزشمندترین نسخههای خطی ایران
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در ادامه برنامه معرفی آثار خطی خود، از نسخهای کمنظیر از کتاب الکافیه فی النحو رونمایی کرده است. این نسخه به خط خوشنویس برجسته قرن هفتم هجری، یاقوت مستعصمی مشهور به «قبلهالکتّاب» کتابت شده و تاریخ نگارش آن به سال ۶۹۰ قمری بازمیگردد.
ویژگیهای هنری و تزئینی نسخه
این نسخه که با شماره ۳۱۸ در کتابخانه مجلس ثبت شده، از قدیمیترین و نفیسترین نسخههای «کافیه» در ایران به شمار میرود. افزون بر خط نسخ خفی خوش، این اثر دارای تزئینات چشمگیری است:
- جلد سوخت طلاپوش با طرح ترنج، نیمترنج و لچکی
- جداول رنگی و حواشی منقش به گلهای زرین
- طلااندازی دندانموشی مزین به گل و گیاه میان سطرها
ابعاد این نسخه ۲۹ در ۱۸ سانتیمتر و شامل ۴۲ برگ است.
جایگاه علمی کتاب الکافیه
«الکافیه فی النحو» اثری از ابن حاجب ابوعمرو عثمانبنعمر (۵۷۰–۶۴۶ قمری)، نحوی و فقیه مالکی است. این کتاب مقدمهای مختصر اما جامع در مباحث نحوی به شمار میرود و طی قرون متمادی در حوزههای علمیه و مراکز علمی بهعنوان متن درسی تدریس شده است.
شهرت ابن حاجب در جهان اسلام، بهویژه در مشرق، بیش از هر چیز مدیون همین اثر است. «الکافیه» بارها مورد شرح و حاشیهنویسی قرار گرفته و نخستین بار در سال ۱۵۹۲ میلادی در رم به چاپ رسید. پس از آن نیز در شهرهایی چون دهلی، کلکته و قاهره بارها منتشر شد.
اهمیت نسخه یاقوت مستعصمی
یاقوت مستعصمی (وفات ۶۹۸ قمری) از بزرگترین خوشنویسان تاریخ اسلام است که بهدلیل نوآوریهایش در خط نسخ و ثلث، لقب «قبلهالکتّاب» را دریافت کرد. نسخه «الکافیه» به خط او نهتنها از نظر علمی ارزشمند است، بلکه بهعنوان یک اثر هنری و میراث فرهنگی، جایگاهی ویژه در میان نسخههای خطی ایران دارد.
Leave a Reply