نشر اطراف به تازگی کتاب «آخرین اغواگری زمین» نوشته مارینا تسوتایوا را با ترجمه الهام شوشتری‌زاده منتشر کرده است. این مجموعه هفت‌جستاری نه تنها دریچه‌ای عمیق به جهانِ هنر، شعر و فلسفه می‌گشاید، بلکه روایتگر زیست پرشور و متلاطم یکی از برجسته‌ترین شاعران زن قرن بیستم روسیه است که در سخت‌ترین شرایط، پناه خود را در کلمات یافت. «آخرین اغواگری زمین» فرصتی برای تأمل در پیوند ناگسستنی هنر با رنج‌های انسانی و مقاومت در برابر هجمه‌های زمانه است.
«آخرین اغواگری زمین»؛ انعکاسی از زیستِ پرشور و پرچالش شاعر
کتاب «آخرین اغواگری زمین» مجموعه‌ای از هفت جستارِ فلسفی و زیباشناسانه است که مارینا تسوتایوا در آنها به تأملاتی عمیق پیرامون ماهیت هنر، شعر و جایگاه هنرمند در جهان می‌پردازد. این نوشته‌ها صرفاً بحث‌های نظری نیستند، بلکه بازتابی از روح جستجوگر و اعتقاد راسخ او به قدرت و حقیقت کلمه در برابر بی‌رحمی‌های زمانه محسوب می‌شوند. تسوتایوا با نثری منحصر به فرد که آمیزه‌ای از تضادها، گفت‌وگوهای پرشور و روایتی از زیست شاعرانه است، مخاطب را به درک عمیق‌تری از پیوند میان هنر و ضمیر انسانی دعوت می‌کند. او در هر صفحه از این کتاب، هنر را نه یک تفنن، بلکه یک ضرورت حیاتی برای بقای روح در جهانی آشفته معرفی می‌کند.
پناه به کلمه در مواجهه با توفان‌های تاریخ در «آخرین اغواگری زمین»
زندگی مارینا تسوتایوا، از سال‌های پرآشوب انقلاب ۱۹۱۷ روسیه و قحطی مسکو گرفته تا مهاجرت اجباری به اروپا و تجربه فقر و دلتنگی برای وطن، همواره با چالش‌های بی‌شماری همراه بود. مصادره اموال، مرگ دختر کوچکش از سوءتغذیه، جدایی از همسر و حتی دستگیری و اعدام او پس از بازگشت به شوروی، همگی زخم‌های عمیقی بر پیکره زندگی او وارد کردند. با این حال، همانطور که الهام شوشتری‌زاده، مترجم کتاب «آخرین اغواگری زمین» اشاره می‌کند، تسوتایوا در تمام این سال‌ها بی‌وقفه می‌نوشت و می‌سرود. او هنر و شعر را نه فقط یک حرفه، بلکه تنها پناهگاه و نجات‌بخش خود در برابر ناملایمات روزگار و جامعه‌ای سیاست‌زده می‌دانست. مکاتبات پربار او با شاعرانی چون ریلکه و پاسترناک در دوران مهاجرت نیز گواه این تعامل فکری و یافتن تسلا در جهان کلمات است. این جستارها محصول نگاهی هستند که هنر را والاترین وسوسه و آخرین پناهگاه زمین می‌داند.
[
](
)
جایگاه جهانی تسوتایوا و تاثیر «آخرین اغواگری زمین» بر ادبیات
مارینا تسوتایوا به درستی یکی از چهار شاعر بزرگ روس قرن بیستم شناخته می‌شود. او در کنار آنا آخماتووا، بوریس پاسترناک و اوسیپ ماندلشتام، ستون‌های اصلی عصر نقره‌ای ادبیات روسیه را تشکیل می‌دهند. سبک خاص او در آفرینش نثر و شعر، ترکیب بدیع واژه‌ها، و قدرت روایتگری‌اش از تجربه‌های زیسته زنان روس در ادبیات مهاجرت، او را از دیگران متمایز ساخته است. جستارهای «آخرین اغواگری زمین» نه تنها سندی از مقاومت شاعرانه در دوران پرآشوب است، بلکه تأملی ژرف بر معنای جهانی هنر محسوب می‌شود. در این کتاب، تسوتایوا مفهوم "اثر هنری جهانی" را مطرح می‌کند؛ اثری که فراتر از زمان و مکان خود می‌رود و در هر عصری برای هر مردمی معنا و ارزشی تازه می‌یابد. این مجموعه جستارها برای طیف وسیعی از مخاطبان جذابیت دارد:
علاقه‌مندان به ادبیات روس و شعر جهان: شناخت بیشتر یکی از نوابغ ادبیات قرن بیستم.
پژوهشگران هنر و فلسفه: تأمل در ماهیت هنر، جایگاه هنرمند و ارتباط آن با زندگی.
در بخشی خواندنی از این کتاب می‌خوانیم:
«یکی از شعارهای طلایه‌داران عصر ما این بود که در آینده مرزی در کار نخواهد بود و این شعار از همان آغاز در هنر تحقق یافته است. اثر هنری جهانی یعنی اثری که با ترجمه به زبان‌های دیگر و برای مردمان روزگاری دیگر، با ترجمه به زبان عصری دیگر، ارزش و قدرش چندان کم نشود. اثر هنری جهانی یعنی اثری که همه چیز خود را به پای عصر و سرزمینش بریزد و از این طریق همه چیزش را به همه ی اعصار و سرزمین‌های دیگر هم پیشکش کند. اثر هنری جهانی هم مکان و زمان خود را تا دورترین کرانه‌ها جلوه‌گر می‌کند و هم همه بی‌مکان‌ها و بی‌زمان‌ها را تا ابد بی‌هیچ مرزی، می‌نمایاند.
هنر غیر معاصر، به معنای هنری که نشانی از عصر و زمانه‌اش در آن نبینیم، وجود ندارد. البته تلاش‌هایی برای بازگشت به سنت‌های هنری گذشته صورت می‌گیرند؛ تلاش‌هایی که نمی‌شود آنها را هنر نامید. گه‌گاه تک‌ستاره‌هایی هم هستند که مدتی، مثلاً صد سال از زمانه‌شان جلوترند یادتان باشد: تک‌ستاره‌ها هرگز از زمانه‌شان عقب‌تر نیستند، اما همین تک‌ستاره‌ها نیز عصر محورند، یعنی نشانی از عصر و زمانه دارند، گرچه نه از عصر و زمانه خود. به عبارت دیگر حتی این تک‌ستاره‌ها هم در قید و بندِ زمان‌اند.»
«آخرین اغواگری زمین» فراتر از یک مجموعه جستار، دعوتی است به تأمل دوباره در قدرت کلمات و توانایی هنر برای ساختن پناهگاهی در برابر سخت‌ترین توفان‌های زندگی. این کتاب، فرصتی بی‌بدیل برای شناخت عمق جهان‌بینی مارینا تسوتایوا، شاعری که با پناه بردن به کلمه، از زمین و زمانه خود عبور کرد و میراثی ماندگار از خود بر جای گذاشت.
مجله خبری فرهنگ و کتاب ( بوکی )
مطالب مرتبط
- انتشار هشتمین شماره مجله مدام؛ روایتی عمیق از «سوگ» در گستره داستاننویسی ایران
- کتابخانه مجلس میزبان آیین گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار با حضور رئیس مجلس می‌شود
- وداع با حافظ فرهنگ ایرانی: ابوالقاسم فقیری، پژوهشگر برجسته فرهنگ عامه، درگذشت
- ابوالحسن آذری؛ میراث ماندگار طنز «بچه کنگاور» در مجله توفیق
من فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی هستم و از همان دوران دانشجویی به نقد ادبی و دنیای کتاب علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با نوشتن یادداشت‌ها و نقد کتاب در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و ویراستار با چندین نشریه فرهنگی و ادبی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس ادبیات و هنر در یک مجله معتبر فرهنگ و ادب فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که پلی باشم بین نویسندگان و خوانندگان و آثار ارزشمند را به جامعه معرفی کنم.
Leave a Reply