نمایش بهشت گمشده به کارگردانی گلزار حذفی این شبها در کاخ هنر تهران روی صحنه است؛ اجرایی آوانگارد که با الهام از منظومه جان میلتون، روایت سقوط شیطان، فرشتگان و انسان را در قالب قابهای تصویری و بدون دیالوگ به تماشاگر عرضه میکند.
روایت سقوط شیطان در تئاتر آوانگارد
این نمایش اقتباسی آزاد از بخشهایی از منظومه «بهشت گمشده» است و سقوط شیطان از نزد خدا به قعر جهنم را به تصویر میکشد. در کنار آن، سقوط آدم و حوا نیز بهعنوان بخشی از روایت به نمایش درمیآید. حذفی تلاش کرده است تقابل خیر و شر را نه با کلام، بلکه از طریق فرم بدن بازیگران و طراحی حرکت به مخاطب منتقل کند.
نبود دیالوگ و چالش مخاطب ایرانی
در این اجرا هیچ دیالوگی وجود ندارد و همهچیز با حرکت و بدن ساخته میشود. کارگردان اذعان دارد که مخاطب ایرانی به دیدن پرفورمنس عادت ندارد و بیشتر به دنبال داستانی خطی با آغاز و پایان مشخص است. او این نمایش را شاخهای از تئاتر ژاپنی «بوتو» معرفی میکند و میگوید هدفش به چالش کشیدن تخیل تماشاگر است، نه ارائه روایتی آماده و قابل پیشبینی.
ترکیب بوتو با خلاقیت بازیگران
حذفی که شاگرد یوشیتو اونو، هنرمند برجسته بوتو در ژاپن بوده، تلاش کرده میان فرمهای بوتو و حرکات بداهه بازیگران ترکیب تازهای ایجاد کند. تمرینات نمایش بهصورت کارگاهی پیش رفته و بازیگران در شکلگیری حرکات نقش داشتهاند. او تأکید میکند که قرار نیست مخاطب همهچیز را «بفهمد»، بلکه باید تحت تأثیر قابها قرار گیرد و تجربهای حسی و ذهنی داشته باشد.
موسیقی و طراحی لباس بهعنوان کاراکترهای اثر
در این نمایش موسیقی نقش محوری دارد و بهعنوان یکی از کاراکترهای اصلی اثر در نظر گرفته شده است. احسان صدیق موسیقی اختصاصی نمایش را ساخته و کوشنا شاهرخی طراحی لباسها را با الهام از طبیعت بر عهده داشته است. صحنه فاقد دکور ثابت است و بدن بازیگران با طراحی حرکت، فضای بصری اثر را میسازند.
چالشهای اقتصادی و نبود حمایت دولتی
کارگردان نمایش «بهشت گمشده» به مشکلات مالی پروژه اشاره کرده و میگوید برخلاف بسیاری از کشورها که دولت از پروژههای آوانگارد حمایت میکند، در ایران چنین حمایتی وجود ندارد. سرمایهگذاران نیز معمولاً به دنبال حضور چهرههای شناختهشده هستند، در حالی که پرفورمنس نیازمند بدنهای آماده و تمرینهای طولانیمدت است؛ چیزی که کمتر در میان سلبریتیها یافت میشود.
جمعبندی
نمایش بهشت گمشده تلاشی است برای ورود تئاتر ایران به عرصه پرفورمنس آوانگارد و به چالش کشیدن عادتهای مخاطب ایرانی. این اثر با روایت سقوط شیطان و آدم و حوا، بیش از آنکه به دنبال داستانگویی باشد، تجربهای حسی و فلسفی را به تماشاگر پیشنهاد میدهد؛ تجربهای که بر بدن، موسیقی و تخیل استوار است.
Leave a Reply