مرتضی کاردر، مدیر نشر هرمس، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به درگذشت مترجم پیش‌کسوت، شاعر و ویراستار مرحوم موسی اسوار، تأکید کرد که شمار مترجمانی که بتوان آن‌ها را در دانش زبان عربی و فارسی با او مقایسه کرد، به‌ندرت از انگشتان یک دست فراتر می‌رود.
ریشه تاریخی تسلط زبانی اسوار
کاردر یادآور شد خانواده موسی اسوار تا دهه پنجاه در عراق زندگی می‌کردند و پس از اخراج ایرانیان از این کشور، او با تجربه زیسته در محیط عرب‌زبان به ایران بازگشت. این پیش‌زمینه، دقت واژگانی و عمق فهم او از ادبیات عربی معاصر و گفتگوهای روزمره را به‌مراتب بالاتر از مترجمانی قرار می‌داد که تنها در محیط دانشگاهی با این زبان آشنایی یافته‌اند.
ترکیب دانش آکادمیک در فارسی
به گفته کاردر، اسوار پس از بازگشت به ایران زبان فارسی را به‌صورت نظام‌مند و دانشگاهی آموخت و بر ادبیات معیار فارسی احاطه یافت. او در دهه‌های شصت و هفتاد در شورای عالی صداوسیما و فرهنگستان زبان و ادب فارسی حضور داشت و با تهیه دستورالعمل‌های «فارسی را پاس بداریم» به آسیب‌شناسی واژگان فارسی معاصر و پیشگیری از گرته‌برداری‌های نادرست پرداخت.
ویرایش و تدوین دایره‌المعارف
کاردر همچنین اشاره کرد که اسوار سال‌ها در انتشارات سروش و مراکز دایره‌المعارف‌نویسی و مدخل‌نویسی همکاری کرد و ویرایش ترجمه قرآن آیت‌اللهی را برعهده داشت. این فعالیت‌های گسترده دست‌به‌دست هم داد تا مهارت او در هر دو زبان فارسی و عربی روزبه‌روز رشد کند و به استانداردسازی معیارهای ترجمه کمک شایانی نماید.
میراث ترجمه‌های دقیق و مؤثر
به گفته مدیر نشر هرمس، آثار ترجمه‌شده توسط اسوار، از شاعران برجسته عرب همچون محمود درویش، نزار قبانی یا جبران خلیل جبران تا نویسندگان معاصر داستان، بی‌استثنا در شمار دقیق‌ترین برگردان‌های موجود قرار دارند. او تأکید کرد: «بسیاری از معیارهای ما در ترجمه متون عربی به فارسی، مرهون دقت معنایی و پیگیری تطور معنایشان از کلاسیک تا امروز است؛ نکاتی که جز در کار اسوار نمی‌توان سراغ گرفت.»
آثار منتشرشده از ترجمه اسوار
کاردر یادآور شد نشر هرمس تاکنون هفت عنوان از ترجمه‌های موسی اسوار را منتشر کرده که در میان آن‌ها می‌توان به «پنج صدا»، «سایه‌هایی بر پنجره و درخت نخل» و گزیده‌هایی از اشعار متنبی و آرتور آربری اشاره کرد. او ابراز امیدواری کرد کتاب آخر اسوار، مجموعه‌ای از آثار داستانی معاصر عرب که قرار بود در نمایشگاه کتاب عرضه شود، به‌زودی روانه بازار شود.
مرتضی کاردر در پایان گفت که فقدان موسی اسوار برای جامعه ادبی و مترجمان فارسی‌زبان ضایعه‌ای بزرگ است و تأکید کرد: «امیدواریم حنجره کلامی و دقت واژگانی او در نسل جدید نیز تجدید حیات یابد و مسیر او به‌عنوان الگویی تکرارنشدنی در ترجمه ادبی ادامه پیدا کند.»
من فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی هستم و از همان دوران دانشجویی به نقد ادبی و دنیای کتاب علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با نوشتن یادداشت‌ها و نقد کتاب در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و ویراستار با چندین نشریه فرهنگی و ادبی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس ادبیات و هنر در یک مجله معتبر فرهنگ و ادب فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که پلی باشم بین نویسندگان و خوانندگان و آثار ارزشمند را به جامعه معرفی کنم.