انتشار کتاب «نوروزنامه: دوازده رساله نوروزی» به تصحیح و تعلیقات حبیب‌الله اسماعیلی، فرصتی تازه برای پژوهش در ریشه‌ها و تنوع آداب نوروز فراهم می‌کند. نشر نگارستان اندیشه این مجموعه را در ۱۷۰ صفحه عرضه کرده تا مخاطبان دانشگاهی و علاقه‌مندان به تاریخ فرهنگ ایران با یک‌جانبه‌نگری این جشن دیرینه وداع کنند.
بازخوانی متون نوروزی در چهار دوره تاریخی
اسماعیلی در مقدمه مفصّل خود، سیر تدوین «نوروزنامه»ها را از دوره ساسانی تا عصر صفوی مرور کرده و نشان می‌دهد چگونه در هر دوره:
- دوره ساسانی: متون رسمی به ثبت تاریخچه آیین و ساختار تقویمی می‌پرداختند
- دوره پیشاصفوی: نویسندگان پس از اسلام، نوروز را با نشانه‌های ادبی و مذهبی ترکیب کردند
- عصر صفوی: نوروزنامه‌ها شکل اداری و آیینی مشخص‌تری یافتند
- متون فرارود: بازتاب نگاه بومی و تفاوت‌های منطقه‌ای را در تفسیر جشن برجسته کردند
این بازخوانی به ما کمک می‌کند بفهمیم چرا نوروز پس از قرن‌ها همچنان زنده و مطابق نیازهای هر دوره به‌روز شده است.
چهار چهره از نوروز در کارکردهای اجتماعی
با اتکا به رساله‌های گردآوری‌شده، نوروز چهار نقش اساسی در زندگی ایرانیان داشته است:
- نقش اداری و آغاز سال مالی حکومتی
- نقش کشاورزی در آغاز فصل کاشت
- نقش اساطیری و تداعی داستان‌های کهن
- نقش آئینی و تجدید پیوندهای خانوادگی و اجتماعی
رعایت این کارکردها در متون کهن، نشان از عمق نفوذ نوروز در مناسبات روزمره و کلان سیاست و اقتصاد ایران دارد.
نسخه‌ای برای پژوهش و آموزش
کتاب «نوروزنامه» علاوه بر متن‌های تصحیح‌شده، تعلیقات مفصلی از حبیب‌الله اسماعیلی در حاشیه دارد که به توضیح واژگان کهن، ارجاع به منابع دست‌اول و تحلیل تطبیقی آیین‌ها می‌پردازد. این ویژگی‌ها آن را به مرجعی دست اول برای دانشجویان تاریخ، زبان فارسی، مردم‌شناسی و فرهنگ ایرانی بدل کرده است.
مشخصات نشر
این مجموعه در زمستان ۱۴۰۴ توسط نشر نگارستان اندیشه منتشر شده و با قیمت ۲۵۰ هزار تومان در کتابفروشی‌های معتبر قابل تهیه است. از علاقه‌مندان دعوت می‌شود تا با مراجعه به سایت نشر، نمونه‌ای از رساله‌های تصحیح‌شده را پیش از خرید مرور کنند.
من فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی هستم و از همان دوران دانشجویی به نقد ادبی و دنیای کتاب علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با نوشتن یادداشت‌ها و نقد کتاب در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و ویراستار با چندین نشریه فرهنگی و ادبی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس ادبیات و هنر در یک مجله معتبر فرهنگ و ادب فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که پلی باشم بین نویسندگان و خوانندگان و آثار ارزشمند را به جامعه معرفی کنم.