اعتراض محمدتدین به به رسمیت‌شناسی دوفاکتو رژیم صهیونیستی در مجلس سنا

کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، سندی تاریخی از به رسمیت شناخته شدن دوفاکتو رژیم صهیونیستی توسط دولت محمد ساعد در اسفند ۱۳۲۸ را منتشر کرد. در این سند، سید محمد تدین، نماینده باسابقه و وزیر پیشین، طی مکاتبه‌ای مورخ ۲۰ فروردین ۱۳۲۹ با سید حسن تقی‌زاده، رئیس مجلس سنا، اعتراض خود را به تصویب این تصمیم دولتی اعلام و خواستار پاسخ‌گویی وزارت امور خارجه شد. این موضع‌گیری نشان می‌دهد مخالفت با حضور اسرائیل در معادلات منطقه‌ای، دغدغه‌ای دیرینه در سیاست ایران بوده است.

در توضیح زمینه تاریخی سند آمده است که شناسایی دوفاکتو (De facto) اسرائیل به معنای برقراری روابط در سطح حداقلی بود و لزومی به تبادل سفیر یا اعطای نمایندگی رسمی نداشت. با وجود این حداقل سطح تعامل، تصمیم دولت وقت خشم دیپلمات‌ها و گروه‌های سیاسی را برانگیخت. بسیاری از سناتورها در مجلس سنا به آن اعتراض کردند و بحث «فسخ شناسایی دولت اسرائیل» در دستور جلسات آتی قرار گرفت.

ماجرای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی و مخالفت یک نماینده مجلس!
ماجرای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی و مخالفت یک نماینده مجلس!

سید محمد تدین با اشاره به نقش خود در هیئت مؤسسان و سابقه طولانی‌مدت وزارت و وکالت، در نامه‌اش از نماینده وزارت امور خارجه خواست توضیح دهد بر اساس کدام مصوبه و موازین بین‌المللی این شناسایی صورت گرفته است. او این اقدام را مغایر منافع مسلمانان و گامی در جهت مشروعیت‌بخشی به اشغال سرزمین فلسطین دانست و از دولت خواست تا هرچه سریع‌تر تصمیم خود را بازنگری کند.

در ادامه سند، شیخ محمدتقی قمی، دبیرکل دارالتقریب بین مذاهب اسلامی مقیم قاهره، طی نامه‌ای خطاب به تدین، موضع او را «نماد غیرت اسلامی» توصیف و اعلام کرد که حمایت علما از اعتراض او به رسمیت‌شناسی اسرائیل می‌تواند مانع گسترش رابطه رسمی میان ایران و این رژیم شود. این نامه نشان می‌دهد واکنش‌ها به تصمیم دولت وقت، محدود به مرزهای ایران نبود و در میان نخبگان جهان اسلام بازتاب گسترده‌ای یافت.

سرانجام با پی‌گیری‌ها و فشارهای نمایندگان مجلس و حمایت علمای اسلامی، دولت دکتر مصدق در تابستان ۱۳۳۰ ضمن منحل کردن دفتر دوفاکتو در بیت‌المقدس، از هرگونه اقدام برای شناسایی رسمی اسرائیل خودداری کرد. این روند تاریخی، حکایت از ماندگاری مخالفت ایران با به رسمیت‌شناسی رژیم صهیونیستی و تأثیر بی‌بدیل مجلس شورای ملی و سنا بر سیاست خارجی کشور دارد.

مجله خبری فرهنگ و کتاب (بوکی)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *