کارگردان «کاپیتان تورس» از روایت قهرمانی‌های مردمی در بستر وسترن تاریخ ایران سخن می‌گوید

حسین جمشیدی، کارگردان «فیلم کوتاه کاپیتان تورس»، در گفتگویی اختصاصی به جزئیات الهام‌بخش خلق این اثر و فضای منحصربه‌فرد آن پرداخت. او با اشاره به بستر تاریخی قحطی ایران پس از جنگ جهانی دوم و تلفیق آن با شمایل بصری وسترن، قهرمان فیلمش را نمادی از انسان معمولی در جهان امروز دانست که در پی ایجاد تغییر و احیای مفهوم "انسان بودن" است. این کارگردان همچنین دیدگاه‌های خود را درباره چالش‌های جشنواره‌های دانشجویی و لزوم حمایت از سینمای کوتاه بیان کرد.

«کاپیتان تورس»؛ از قحطی ایران تا شمایل وسترن

ایده اولیه «فیلم کوتاه کاپیتان تورس» از مطالعه داستان کوتاه «کف و صابون» اثر هرناندو تلز در ذهن جمشیدی شکل گرفته است. با توجه به سابقه این کارگردان در پرداختن به تاریخ معاصر ایران، دوره قحطی گسترده در کشور پس از جنگ جهانی دوم، به عنوان یک موقعیت سینمایی جذاب انتخاب شد. این دوران که با حضور نیروهای متفقین (بریتانیا و شوروی) و کمبود شدید مواد غذایی همراه بود، منجر به یکی از بزرگترین فجایع انسانی در تاریخ معاصر ایران شد و جمعیت زیادی را به کام مرگ کشاند.

آنچه بیش از همه توجه منتقدان و مخاطبان را در «فیلم کوتاه کاپیتان تورس» به خود جلب کرده، فضای بصری وسترن‌گونه آن است. جمشیدی با بررسی عکس‌های تاریخی آن دوره، به شباهت‌های قابل‌توجهی بین فضای ایران در زمان قحطی و شمایل بصری فیلم‌های وسترن آمریکایی پی برده است. او با پرهیز از تکرار فضای فیلم «یتیم‌خانه ایران» که تنها اثر سینمایی موجود از آن دوران محسوب می‌شود، سعی کرده تا با تمرکز بر این شباهت‌ها، اتمسفری تازه و بدیع را خلق کند. اگرچه محدودیت زمانی «فیلم کوتاه کاپیتان تورس» تنها اجازه نمایش گوشه‌ای از رنج قحطی را در یک پلان داده است، اما این تلفیق هوشمندانه، اثری متفاوت را به مخاطب ارائه می‌دهد.

قهرمان «کاپیتان تورس»؛ بازتاب انسان معمولی در جستجوی تغییر

حسین جمشیدی با ابراز علاقه شخصی به قهرمانان سینمایی، خلأ پرداختن به شخصیت‌های ماندگار و قهرمان‌محور را در سینمای ایران، به ویژه در حوزه فیلم کوتاه، احساس می‌کند. او «کاپیتان تورس» را اثری می‌داند که خود مایل به تماشای آن بوده و هدفش صرفاً نمایش رنج و بدبختی نبوده، بلکه قصد داشته تا روایت‌گر ایستادگی و تلاش افرادی باشد که در برابر شرایط سخت قحطی برای احقاق حق خود جنگیدند.

شخصیت «احمد» در «فیلم کوتاه کاپیتان تورس»، با رویکردی پست‌مدرن، قهرمانی متفاوت را به تصویر می‌کشد. برخلاف قهرمانان کلاسیک که از همان ابتدا ویژگی‌های بارز قهرمانی را دارند، احمد فردی ضعیف و ترسو است که با اتخاذ یک تصمیم مهم، به مقام قهرمانی می‌رسد. این رویکرد بیانگر این مفهوم است که قهرمان امروز، نه یک موجود خارق‌العاده، بلکه:

یک انسان معمولی است که تصمیم می‌گیرد در برابر ناملایمات واکنش نشان دهد.

فردی است که حاضر است برای دفاع از ارزش‌ها و حقوق خود، حتی به قیمت ضرر شخصی، دست به عمل بزند.

هدف فیلم این است که نشان دهد «انسان بودن» در جهان امروز، یعنی واکنش به وقایع اطراف و گرفتن تصمیمات ضروری.

«کاپیتان تورس» در آینه جشنواره‌ها و افق‌های روشن برای سینمای کوتاه

«فیلم کوتاه کاپیتان تورس» در بخش غیررقابتی جشنواره فیلم کوتاه نهال حضور داشته است. جمشیدی، نهال را یک رویداد دانشجویی جذاب می‌داند که فیلم‌ها در سطح مشابهی با هم به رقابت می‌پردازند. با این حال، وی به برخی چالش‌ها در این جشنواره اشاره می‌کند:

تغییر سالانه دبیر و عدم ثبات قوانین که می‌تواند بر حضور فیلم‌های باکیفیت و رشد کارگردانان تاثیر منفی بگذارد.

رویکرد قرار دادن فیلم‌های حرفه‌ای‌تر در بخش «تماشا» به جای رقابت با سایر آثار، که به اعتقاد جمشیدی صحیح نیست؛ زیرا قضاوت نهایی باید بر عهده مخاطبان باشد.

در مقابل، «کاپیتان تورس» در جشنواره فیلم کوتاه تهران با استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبان مواجه شده است، تا جایی که تشویق حاضران تا میانه‌های تیتراژ پایانی ادامه داشته و این تجربه برای کارگردان بسیار ارزشمند بوده است.

جمشیدی در پایان، با تاکید بر لزوم توجه جدی به فیلم کوتاه، ابراز امیدواری کرد که فضاهایی نظیر «باشگاه فیلم سوره» گسترش یابند تا از کارگردانان بیشتری حمایت شود. همچنین، او آرزو کرد که تعداد تهیه‌کنندگانی با دید هنری، همچون حامد مهربانی (تهیه‌کننده «کاپیتان تورس») که نقش مهمی در کیفیت اثر داشته است، افزایش یابد. او امیدوار است روزی شاهد اکران «فیلم کوتاه کاپیتان تورس» و آثار مشابه در سینماها باشیم تا ارتباط گسترده‌تری با مخاطبان برقرار شود.

«کاپیتان تورس» اثری در ژانر تراژدی و اکشن است که در بستر تاریخی سال‌های پس از جنگ جهانی دوم و دوران قحطی گسترده در ایران روایت می‌شود. این اثر با نگاهی به مقاومت تاریخی مردم ایران در برابر حضور نیروهای بیگانه، تلاش دارد روایتی سینمایی از ایستادگی و اراده ایرانی در روزگار بحران به تصویر بکشد. عوامل اصلی این فیلم شامل تهیه‌کننده: حامد مهربانی، نویسنده و کارگردان: محمدحسین جمشیدی، تدوین: سیاوش کردجان، و دیگر هنرمندان فعال در حوزه‌های فنی و هنری می‌باشند.

مجله خبری فرهنگ و کتاب ( بوکی )

مطالب مرتبط

سیمین خانی

من فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی هستم و از همان دوران دانشجویی به نقد ادبی و دنیای کتاب علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با نوشتن یادداشت‌ها و نقد کتاب در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و ویراستار با چندین نشریه فرهنگی و ادبی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس ادبیات و هنر در یک مجله معتبر فرهنگ و ادب فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که پلی باشم بین نویسندگان و خوانندگان و آثار ارزشمند را به جامعه معرفی کنم.