عکاسی مستند تنها ثبت یک قاب زیبا نیست، بلکه روایتی از واقعیت‌های اجتماعی است که می‌تواند الهام‌بخش فیلم‌های مستند و حتی سینمای داستانی باشد. عرفان سامان‌فر، عکاس و مدرس عکاسی، معتقد است در دنیای امروز که تصویر زبان غالب انتقال معناست، پرورش نگاه مستندنگر ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای جامعه و هنر است.
عکاسی مستند؛ آینه‌ای شفاف از جامعه
سامان‌فر می‌گوید: کادر، زاویه دید و انتخاب لحظه توسط عکاس بخشی از روایت را شکل می‌دهد و اگر این نگاه با دقت و انسانیت همراه باشد، عکاسی مستند می‌تواند آینه‌ای شفاف از جامعه برای ثبت در تاریخ باشد. او تأکید می‌کند که مستندنگاری روایت است؛ روایتی که از کلمات فراتر می‌رود و حقیقت را در قاب تصویر به نمایش می‌گذارد.
ضرورت حمایت از عکاسان و مستندسازان
به باور این هنرمند، مدیران فرهنگی با آموزش و حمایت از عکاسان و مستندسازان می‌توانند جامعه‌ای حساس‌تر و تأمل‌گرتر بسازند. او حمایت از مستندسازان را نوعی سرمایه‌گذاری فرهنگی می‌داند و یادآور می‌شود: «فرهنگ و هنر، آدم تربیت می‌کند.»
مستندنگاری؛ از زندگی روزمره تا محیط زیست
سامان‌فر معتقد است جامعه امروز با تمام پیچیدگی‌های فرهنگی و زیستی خود نیازمند قاب‌های مستند است؛ از کوچه‌ها و محله‌ها و مناسک آیینی گرفته تا تعاملات انسانی و مسائل محیط زیستی. او می‌گوید: «مستندنگاری یعنی یافتن لحظاتی که هم حقیقت را نشان دهند و هم قصه‌ای برای دیده شدن باشند.»
پیوند دوباره عکاسی و سینما در جشنواره سینماحقیقت
این عکاس حضور بخش عکس در جشنواره «سینماحقیقت» را حلقه گمشده این رویداد دانست و افزود: ورود مجموعه عکس مستند به دل یک جشنواره سینمایی حرکتی هوشمندانه است که می‌تواند پیوند میان سینما و عکاسی را زنده کند. به باور او، عکس مستند می‌تواند الهام‌بخش روایت‌های سینمایی باشد؛ همان‌گونه که در تاریخ سینما بارها یک عکس منجر به ساخت فیلمی ماندگار شده است.
معیارهای داوری و نگاه انسانی
سامان‌فر از داوران جشنواره خواست آثار را نه صرفاً از زاویه زیبایی‌شناسی، بلکه با توجه به روایت، تلاش عکاس، زمان صرف‌شده برای تکمیل مجموعه و تأثیرگذاری اجتماعی آن ارزیابی کنند. او تأکید کرد که نگاه انسانی و خلاقیت عکاس باید در انتخاب آثار برتر نقش محوری داشته باشد.
حضور با دو مجموعه عکس در سینماحقیقت
این عکاس با دو مجموعه در نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» شرکت کرده است:
- مجموعه‌ای درباره حیوانات در خطر انقراض در ایران، حاصل سال‌ها سفر و پژوهش
- مجموعه‌ای سوررئال درباره مهاجرت فلامینگوها به دریاچه مهارلو
جمع‌بندی: عکاسی مستند نه تنها ابزاری برای ثبت لحظه‌هاست، بلکه می‌تواند الهام‌بخش سینما و روایت‌های بزرگ‌تر باشد. پرورش نگاه مستندنگر و حمایت از عکاسان و مستندسازان، ضرورتی فرهنگی برای جامعه امروز است؛ ضرورتی که جشنواره‌هایی چون «سینماحقیقت» می‌توانند آن را تقویت کنند.
من فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی هستم و از همان دوران دانشجویی به نقد ادبی و دنیای کتاب علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با نوشتن یادداشت‌ها و نقد کتاب در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و ویراستار با چندین نشریه فرهنگی و ادبی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس ادبیات و هنر در یک مجله معتبر فرهنگ و ادب فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که پلی باشم بین نویسندگان و خوانندگان و آثار ارزشمند را به جامعه معرفی کنم.
Leave a Reply